Bibliotheek Universiteit van Amsterdam

Architect en stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren laat zich bij zijn ontwerp voor de Universiteitshal inspireren door de Frauenkirche in Dresden, waaraan hij in april 1922 een bezoek had gebracht. Het contrast tussen horizontale en verticale elementen in deze barokke kerk komt terug in zijn ontwerp.

De begane grond en eerste verdieping worden gescheiden door een enorm, ver uitkragend balkon dat in de zwarte pijlers van de achthoekige bal is verankerd. Het balkon is echter meer dan een balkon: alleen de bovenste rand fungeert als borstwering van de omloop op de eerste verdieping. De rest van de massa, in de doorsnede als tussenverdieping aangegeven, heeft geen duidelijke functie. In scherp contrast met dit horizontale volume staan de ijle verticale lijnen van de achthoek op de eerste verdieping en de naar het midden toe schuin omhoog lopende onderkanten van de kapspanten. Ook de lichtregie is trouwens barok met grote tegenstellingen van licht en donker en overgangen van licht naar halfschaduw zowel in verticale als in horizontale richting.

Het is bijzonder dat Theo van Doesburg, die in zijn werk allesbehalve barok was, zich door dit centrum van de universiteit aangetrokken voelde om een interieur te ontwerpen. Van Eesterens tekening van de universiteitshal inspireerde hem tot de introductie van de diagonaal, teken van dynamiek, in De Stijl.

Van Doesburgs kleurontwerp voor de hal is het enige voorbeeld uit de samenwerking waaruit aantoonbaar blijkt dat de schilderkunstige en ruimtelijk-esthetische visie de architectuur beïnvloed heeft en dat Van Eesteren, in tegenstelling tot Oud, bovendien bereid deze invloed te ondergaan en de constructie aan te passen.

BRON: Bouwkunst, Stijl, Stedebouw. Van Eesteren en de Avant-Garde. Bock/Van Rossem/Somer. NAi Uitgevers